وقتی صحبت از خاک مناسب برای رشد گیاهان میشود اصطلاحات زیادی وجود دارد که ممکن است گیج کننده باشد و نیاز به توضیح داشته باشد. پرلیت، کوکوپیت، پوکه یا کودهایی که روی آنها اعدادی عجیب نوشته شده است.
تا به حال به بسته بندی روی کودها دقت کردهاید؟ روی آنها پر از اعدادی است که به ظاهر بسیار بیمعنی است. اعدادی مانند ۱۰-۱۰-۱۰ یا ۲۰-۲۰-۲۰ یا ۱۰-۸-۱۰ یا بسیاری ترکیبهای عددی دیگر که گیج کننده هستند.
اما این اعداد در واقع معیار NPK هستند.
یک گیاه به کود نیاز دارد و گیاه گرسنه به سمت نابودی میرود زیرا انواع گیاهان آپارتمانی برای ادامه زندگی و شادابی نیاز به مواد مغذی در خاک دارد.
در این مقاله سعی میکنیم انواع کود مناسب گیاهان و تمام این اصطلاحات را توضیح دهیم و طرز استفاده از آنها را مرور کنیم پس با گُل سِتان همراه باشید.
NPK چیست؟
این سه عدد در کودها نشان دهنده ارزش مواد غذایی اصلی مورد نیاز گیاهان است.
این مواد غذایی اصلی شامل نیتروژن (N)، فسفر (P) و پتاسیم (K) است که در کنار یکدیگر مقیاس NPK را میسازند.
هرچقدر مقدار این عدد بالاتر باشد یعنی ارزش آن ماده در کود بیشتر است. مثلا کودی که بر روی آن از چپ به راست بیست-پنج-پنج نوشته است نیتروژنی چهار برابر بیشتر از فسفر یا پتاسیم دارد یا مثلا کودی که بر روی آن نوشته ۲۰-۲۰-۲۰ یعنی ارزش تمام مواد غذایی در آن دو برابر بیشتر از حد استاندارد (۱۰-۱۰-۱۰) است.
این اعداد برای محاسبه مقدار ماده مغذی در کود استفاده میشود. مثلا کودی که ۱۰-۱۰-۱۰ است یعنی در هر یک کیلوگرم از این کود ۱۰۰ گرم نیتروژن، ۱۰۰ گرم فسفر و ۱۰۰ گرم پتاسیم است و باقی آن از مواد بی خطر و بی ضرر تشکیل میدهد یا مثلا اگر به ۴۰۰ گرم نیتروژن نیاز دارید و کود شما ۲۰-۲۰-۲۰ است باید دو کلیوگرم از کود مورد نظر را استفاده کنید تا به چهارصد گرم مورد نظر برسید.
برخی کودها ممکن است یکی از این سه ماده را نداشته باشند در این حالت بر روی بسته بندی به جای آن ۰ گذاشته میشود.
مقیاس NPK باید بر روی تمام کودها نوشته شده باشد چه کود شیمیایی باشد چه ارگانیک.
چرا مقیاس NPK مهم است؟
حالا که معنی این اعداد بر روی کودها را فهمیدید باید متوجه شویم که اهمیت آنها برای گیاهان چیست. تمام گیاهان نیاز به نیتروژن، فسفر و پتاسیم دارند تا بتوانند رشد کنند. اگر یکی از این سه ماده وجود نداشته باشد گیاه آسیب میبیند.
نیتروژن (N): این عنصر غذایی مورد نیاز برای رشد برگها در گیاه است.
فسفر (P): این ماده غذایی اساسی برای رشد ریشهها و گل یا میوه دادن گیاه است.
پتاسیم (K): یک ماده مغذی برای اینکه عملکرد کلی گیاه به خوبی انجام شود.
دانستن معنی مقیاس NPK کمک میکند تا بتوانید کود مناسب و مقدار مناسب را برای گیاه خود انتخاب کنید.
مثلا اگر یک سبزی برگدار را پرورش میدهید شاید دلتان بخواهد با افزایش نیتروژن برگهای بیشتری از گیاه بگیرید و از فسفر کمتری استفاده کنید تا گل کمتری بدهد.
چطور کود را رقیق کنیم؟
حالا بیایید ببینیم چطور باید یک کود پودری را در آب رقیق کنیم. این کار را با مثالی برای کود پودری ۲۰-۲۰-۲۰ انجام میدهیم.
این کود بسیار متوازن و کامل است و برای اکثر گیاهان خانگی مفید است. باید توجه کنید که گیاه خانگیای که در گلدان زندگی میکند مقدار کود متفاوتی نسبت به گیاهی که در باغچه زندگی میکند نیاز دارد.
اکثر گیاهان خانگی به کوددهی ماهانه در فاصله بهار تا پاییز نیاز دارند اما بهتر است نوع خاص گیاه خود را بررسی کنید زیرا کوددهی بیش از حد میتواند باعث تشکیل نمک در خاک شود و سوختن ریشهها و برگهای گیاه شود.
رقیق کردن کود ۲۰-۲۰-۲۰
- یک ظرف مناسب را با حدود ۴ لیتر آب پر کنید.
- یک قاشق چایخوری از پودر کود ۲۰-۲۰-۲۰ را به ازای هر چهار لیتر آب اضافه کنید و آن را کامل به هم بزنید تا پودر کاملا در آب حل شود. این نسبت کود و آب برای اکثر گیاهان خانگی مناسب و بی خطر است اما برخی گیاهان ممکن است به کودی نیاز داشته باشند که دو برابر یا چهار برابر بیشتر رقیق شده باشد. به همین خاطر بهتر است نیاز خاص گیاه خود را بررسی کنید.
- محلول آماده شده را به جای یک نوبت آبدهی و به همان انداره که به گیاه آب میدادید بر روی خاک گیاه بریزید و اجازه دهید از زیر گلدان خارج شود.
پرلیت
پرلیت در واقع نوعی سنگ آتشفشانی با بافتی شیشهای است که معمولا با یونولیت اشتباه گرفته میشود. نامهای مستعار این ماده آتشفشانی شامل پرلیت منبسط شده و پاپ کرن آتشفشان است.
اگر این ماده را زیر میکروسکوپ نگاه کنید بافت پر از منفذ و متخلخل آن را خواهید دید. این بافت خاص پرلیت کمک میکند تا مواد مغذی و رطوبت در آن ذخیره شود و البته آب اضافی به سرعت خالی شود. این ماده کاملا غیر سمی، تمیز، مقاوم دربرابر بیماری و بسیار سبک است.
پرلیت چیست؟
پرلیت معمولا در موارد ساختمانی و صنعتی و برای ساخت عایقهای سقفی، کاشیها یا گچهای سبک استفاده میشود. اما برای پرورش گیاهان و اصلاح خاک نیز کاربرد دارد.
پرلیت در ابتدا به شکل یک شیشه آتشفشانی است، شکلی خاص که از حاصل تماس ابسیدین با آب ایجاد میشود. این نوع شیشههای آتشفشانی میزان H2O بالاتری نسبت به انواع دیگر دارند. مانند تمام مواد آتشفشانی دیگر این ماده نیز رنگی طوسی و مشکی دارد.
پس چطور است که وقتی به باغچههای ما میرسد اینقدر سفید و سبک میشود.
پرلیت منبسط شده در واقع نوعی پرلیت است که گرمادیده باشد. زمانی که پرلیت در معرض دمایی بین ۸۵۰ تا ۹۰۰ درجه قرار بگیرد باعث نرم شدنش میشود. آبی که درون این شیشه آتشفشانی است بخار میشود و میخواهد به سرعت از آن خارج شود و همین باعث میشود تا حجم پرلیت ۷ الی ۱۶ برابر بیشتر شود و مانند یک پاپ کرن بترکد. هوای محبوس شده در آن نیز باعث میشود رنگ آن سفید شود.
این ماده جدید بسیار سبکتر از قبل است و دارای حفرهها و منافذ زیادی است. میتوان این پرلیت را به راحتی با دست خرد کرد اما خیالتان راحت باشد این ماده در خاک خرد نمیشود و به راحتی تجزیه نمیشود. همچنین تمیز و استریل است.
ترکیب شیمیایی پرلیت کمی متفاوت است و حاوی ۷۰ الی ۷۵ درصد سیلیس است. سایر ترکیبات پرلیت شامل:
- آلومینیوم اکسید (۱۲-۱۵%)
- سدیم اکسید (۳-۴%)
- پتاسیم اکسید (۳-۵%)
- آهن اکسید (۰.۵-۲%)
- منیزیم اکسید (۰.۲-۰.۷%)
- کلسیم اکسید (۰.۵-۱.۵%)
مزایای پرلیت
همانطور که گفته شد استفاده از پرلیت مزایای زیادی دارد.
مهمترین مزیت آن زهکشی است. این ماده یک سیستم فیلتر طبیعی دارد که آب اضافی را به سرعت تخلیه میکند در حالی که مقداری رطوبت و مواد مغذی را در خود نگه میدارد تا آهسته به گیاه برگرداند.
همچنین استفاده از پرلیت کمک میکند تا جریان هوا در خاک عالی باشد. این مساله هم برای ریشههای گیاه مهم است و هم برای کرمهای خاکی یا سایر ساکنان مفید خاک.
از آنجایی که پرلیت یک شیشه معدنی است بافت سختی دارد و سرعت متراکم شدن خاک را کاهش میدهد و خاک را سبک نگه میدارد.
استفاده از پرلیت
پرلیتها در سه نوع درشت، متوسط و ریز وجود دارد. نوع درشت آن بافت متخلخل بیشتری دارد و به طبع آن جریان هوا و تخلیه آب بیشتری رخ میدهد. نوع درشت آن معمولا برای گیاهانی مانند ارکیده یا ساکولنت استفاده میشود.
پرلیتهای کوچکتر نیز کاربردی هستند و معمولا برای رشد بذر یا ریشه دادن یک قلمه جدید استفاده میشود. همچنین پخش کردن پرلیتهای ریز در سطح باغچه میتواند زهکشی آن را بهتر کند.
اگر میخواهید یک خاک ترکیبی خوب بسازید این ماده برای شما کاربردی خواهد بود. پرلیت ارزان و سبک است و به راحتی با مواد دیگر ترکیب میشود.
از پرلیت میتوان در روش آبکشت و برای ریشه دادن قلمهها نیز استفاده کرد.
این ماده زهکشی مناسبی دارد و قلمههای جوان نیز عاشق زهکشی خوب هستند. زهکشی مناسب پرلیت باعث میشود تا قلمهها دچار پوسیدگی نشوند.
پوکه
پوکه یکی از موادی است برای اصلاح خاک استفاده میشود.
این ماده میتواند رطوبت اضافی خاک را جذب کن تا ریشهها آسیب نبیند همچنین به عبور جریان هوا کمک میکند تا خاک دچار بیماری یا قارچ نشود.
پوکه چیست؟
پوکه یک ماده شگفت انگیز از دل طبیعت است که از گدازههای آتشفشانی به دست میآید.
این ماده در واقع یک شیشه آتشفشانی است که در زمان سرد شدن حبابهای هوا از آن به سرعت خارج شده است. این به آن معنی است که پوکه یک سنگ سبک اتشفشانی است.
از این سنگ آتشفشانی معمولا برای کاکتوسها یا ساکولنتها استفاده میشود تا بتواند جریان هوای مورد نیاز گیاه را فراهم کند. استفاده از پوکه باعث میشود تا ساختار خاک بهتر حفظ شود.
مزایای استفاده از پوکه
پوکه یک ترکیب عالی را با خاک میسازد. استفاده از پوکه مزایای زیادی دارد که شامل:
- سطح متخلخل و پر از منفذ آن میتواند مواد مغذی را در خود نگه دارد. حتی میتواند قبل از اضافه شدن به گلدان با مواد مغذی شارژ شود تا در طول زمان به خاک اضافه شود.
- یک اصلاح کننده عالی برای خاکهایی است که نیاز به هوادهی و زهکشی بهتر دارند مانند خاک کاکتوس، ساکولنت یا قلمههای جوان.
- تراکم خاکهای رسی باغ را کم میکند و باعث چرخش آب و هوای مورد نیاز گیاه میشود.
- باعث ماندگاری بیشتر آب در خاکهای شنی میشود.
- رطوبت را در خاک حفظ میکند و نیاز به آبدهی را کمتر میکند در حالی که گندیده یا پوسیده نمیشود.
- پوکه غیر ارگانیک است یعنی در طول زمان تجزیه یا پوسیده نمیشود و میتوان آن را بارها و بارها استفاده کرد.
- مقدار pH آن خنثی است.
- باعث جذب قارچ یا آفت نمیشود.
استفاده از پوکه
برای استفاده از این ماده به عنوان اصلاح خاک گیاهانی مانند ساکولنتها میتوانید از ترکیب ۲۵% پوکه، ۲۵% خاک گلدان، ۲۵% کمپوست و ۲۵% شن درشت استفاده کنید.
برای گیاهانی که مستعد پوسیدگی ریشه هستند مانند ایفوربیا میتوانید از ۵۰% پوکه استفاده کنید یا حفره کاشت گیاه را کاملا با پوکه بپوشانید.
از این سنگ سبک میتوانید به عنوان رویه خاک نیز استفاده کنید تا آب باران را جذب کند و خاک را مرطوب نگه دارد.
قلمههایی که به سرعت میپوسند را میتوان در ظرفی که کاملا پوکه درون آن است قرار داد.
این ماده همچنین میتواند روغن، گریس یا مواد سمی را به خود جذب کند.
مقایسه پرلیت و پوکه
- پرلیت و پوکه هر دو از گدازههای اتشفشانی درست شده اند البته پرلیت در معرض حرارت بیشتری قرار دارد و مانند یک پاپ کورن میترکد.
- پرلیت از پوکه سبکتر است و روشنتر است و قبل از گرما دیدن ممکن است طوسی، سبز، قهوهای، آبی یا قرمز باشد اما بعد از گرما دیدن سفید یا طوسی کمرنگ میشود.
- پوکه معمولا به رنگ سفید طوسی یا زرد کمرنگ است.
- پرلیت در ترکیب با خاک ترجیح میدهد روی خاک باشد و زمانی که به خاک آبدهید به سمت گوشهها فرار میکند.
- پرلیت میتواند به اندازه ضخامت یک کارت عابربانک یا به اندازه یک نخود باشد.
- تنها ده درصد از پرلیت در باغبانی استفاده میشود و بقیه آن صرف مصارف صنعتی و ساختمانی میشود.
- پوکه و پرلیت هر دو برای اصلاح خاک و ایجاد فضا برای کمک به آبدهی و گردش هوا استفاده میشوند.
- اگر گیاه شما بلند است بهتر است از پوکه استفاده کنید زیرا وزن بیشتری دارد و میتواند تکیه گاه بهتری برای گیاه باشد.
- پوکه وزن بیشتری دارد و مانند پرلیت به راحتی در هوا پخش نمیشود همچنین پوکه ماندگاری بیشتری دارد.
- پوکه کمیابتر است و قیمت بیشتری دارد.
خاک برگ
خاک برگ یک نوع کمپوست است که حاصل تجزیه برگ درخت یا درختچهها است. این خاک را میتوان به صورت آماده خرید یا خودتان آنرا درست کنید.
خاک برگ چیست؟
برگهایی که در فصل پاییز میریزند حاوی مقدار کمی نیتروژن است و معمولا خشک هستند. ساختار اصلی آنها حاوی سلولوز و لیگنین است و به همین خاطر برگهای پاییزی بسیار کندتر از سایر مواد کمپوست تجزیه میشوند.
این برگها با کمک قارچها تجزیه میشوند و به گیاخاکی تیره و پودری تبدیل میشود. این روند در شرایط معتدل و مرطوب بین یک سال تا سه سال طول خواهد کشید.
در این روند ممکن است برخی موجودات تجزیهگر دیگر مانند ایزوپادها، هزارپاها و کرمهای خاکی نیز تاثیر بگذارند.
مزایای خاک برگ
خاک برگ مزایای برجسته زیادی دارد:
- اولا میتواند تا ۵۰۰% وزن خود، آب را ذخیره کند.
- علاوه بر اینکه میتواند رطوبت خاک را حفظ کند میتواند در هوای گرم نیز ریشهها را خنک نگاه دارد.
- خاک برگ مشکل pH ندارد ،برگها وقتی میافتند حالتی اسیدی دارند و pH آنها زیر ۶ است اما وقتی تجزیه میشود و به خاک برگ تبدیل میشود میزان pH آن بالاتر میرود و خنثی میشود.
- استفاده از خاک برگ در طولانی مدت باعت افزایش کیفت خاک میشود.
- در طول زمان ظرفیت نگهداری آب بهتر میشود و عمر مفید خاک افزایش پیدا میکند.
مشکلات خاک برگ
یکی از مشکلاتی که در زمان استفاده از خاک برگ ممکن است با آن روبرو شوید کپک است.
برگهای جدا شده از درختان محیطی مناسب برای جذب اسپورهای کپکها هستند.
این برگهای مرده میتوانند یک منبع غذایی سلولوزی را برای قارچها فراهم کنند و سطح خاک را کاملا بپوشانند.
آنها همچنین گرما را در داخل خود به دام میاندازند و البته رطوبت دلخواه نیز مهیا میشود. در این حالت تمام شرایط رشد یک قارچ شامل اکسیژن، غذا و رطوبت فراهم است.
این مشکل مخصوصا در پاییز و زمستان بیشتر به چشم میآید.
این کپکها میتواند برای هرکسی مشکلاتی را ایجاد کند اما برای افرادی که آلرژی یا آسم دارند مشکلسازتر است.
ذرات حاصل از این کپکها میتواند سمی باشد و باعث مشکلاتی مانند التهابات پوستی، عطسه، آبریزش بینی و یا قرمزی چشم شود. اما راه حل آن چیست؟
راهحلی اصولی این است که آنها را از بین ببرید و برگهای آلوده را از سطح زمین جمع کنید و دور بریزید. برای اینکار نیاز به ابزار مناسب و وقت کافی دارید و البته رعایت نکاتی که ناخواسته در معرض کپکها قرار نگیرید.
اولین نکته این است که از دستکش استفاده کنید چون ممکن است برگهای تیز، تیغ یا حتی زبالههایی بین برگها باشد که به دستها آسیب بزند.
دومین مساله استفاده از یک ماسک استاندارد است تا بتواند جلوی اسپورهای ریز کپکها را بگیرید.
همچنین بهتر است لباسهای خود را قبل از ورود به خانه تعویض کنید تا گرد و غبار یا اسپورهای قارچ را با خود به داخل خانه نیاورید و گیاهان یا اعضای داخل خانه را آلوده نکنید.
ساخت خاک برگ
برخلاف ساخت سایر کمپوستها، ساخت خاک برگ یک فرایند سرد است. تجزیه برگها اساسا توسط قارچها رخ میدهد نه باکتریها و برای همین سرعت کمتری دارد.
میزان سرعت تجزیه برگها توسط چهار عامل کلیدی مشخص میشود:
اولین عامل نوع برگی است که انتخاب میکنید.
برگ بعضی گیاهان مانند بلوط و خاس لیگنین بالاتری دارند و به همین خاطر زمان بیشتری برای تجزیه نیاز دارند. ترکیب چند نوع برگ مختلف باعث میشود تا میزان لیگنین کلی متوازن شود و کیفیت محصول نهایی بهتر شود.
رطوبت عامل بعدی است.
فراموش نکنید که این قارچها هستند که دارند برگهای شما را تجزیه میکنند و آنها نیاز به محیطی مرطوب دارند. تجزیه یه توده برگ خشک ممکن است سه سال یا بیشتر طول بکشد پس بهتر است روی توده برگها را بپوشانید و آن ها را مرطوب (و نه خیس) نگاه دارید. خیس شدن بیش از حد برگها میتواند باعث چسبندگی یا کپک زدن آنها شود. با این کار بعد از یک سال خاک برگ شما آماده است.
عامل سوم نیتروژن است.
برگی که به تازگی ریخته باشد نسبت کربن به نیتروژن آن سی به یک است و این بهترین حالت برای تجزیه سریع است. برگهای قدیمیتر مانند آنهایی که چند هفتهای را روی زمین گذراندهاند اکثر نیتروژن خود را از دست دادهاند. در واقعا هرچقدر برگ افتاده را سریعتر جمع آوری کنید نیتروژن بالاتری دارد و سریعتر تجزیه میشود.
سایز برگ عامل چهارم است.
راحتترین راه این است که برگهای جمع شده را برای چند سالی در گوشهای نگه داریم تا تجزیه شود. اما شاید این راه برای همه مناسب نباشد و چنین فضایی در اختیار همه نباشد.
برای همین میتوانید برگهای خود را خرد کنید. برگهای خرد شده زودتر تجزیه میشوند زیرا سطح بیشتری برای جذب قارچها دارند و همچنین به خاطر رطوبت به یکدیگر نمیچسبند. همچنین این کار باعث میشود فضای کمتری را اشغال کنند. میتوانید برای خرد کردن برگها از ماشین چمنزنی یا چنگک استفاده کتید.
پیت ماس
پیت ماس برای اولین بار در اواسط سال ۱۹۰۰ میلادی در باغبانی استفاده شد و از آن زمان انقلابی در نحوه رشد و نگهداری گیاهان رخ داد. این ماده توانایی زیادی در حفظ و مدیریت آب و مواد غذایی دارد که در حالت عادی در خاک هدر میرود. همچنین میتواند به حفظ بافت و قوام خاک کمک زیادی کند.
پیت ماس چیست؟
پیت ماس در واقع فیبرهای مردهای هستند که به همراه خزه یا موجودات زنده دیگر در باتلاق محبوس و تجزیه شده باشند. تفاوت پیت ماس و کمپوست این است که اولی حاوی خزه بیشتری است و تجزیه آن در محیطی بدون هوا و بسیار آرام انجام شده است.
برای تشکیل پیت ماس هزاران سال نیاز و هر سال کمتر از یک میلیمتر در باتلاقها تشکیل میشود. به همینخاطر این ماده یه منبع تجدید پذیر نیست و برداشت آن به معنی غیر قابل جایگزین بودن آن است.
برداشت پیت ماس همواره با جدالهایی همراه است. گروههای محافظ محیط زیست میگویند برداشت پیت ماس باعث آزاد شدن مقدار زیادی کربن میشود و باتلاقها حتی پس از برداشت این ماده کماکان کربن آزاد میکنند که برای محیط زیست آسیبزا است.
مزایای پیت ماس
پیت ماس یک ماده ارگانیک عالی است و مزایای زیادی دارد:
- پیت ماس جذب بالا دارد و جلوگیری از تراکم و ایجاد محیطی اسیدی میکند
- مهمترین مزیت پیت ماس قدرت جذب آن است. این ماده میتواند نسبت به خاک آب بیشتری را جذب کند
- این ماده میتواند جلوی متراکم شدن خاک را بگیرد. تراکم خاک باعث عدم گردش هوا و آب در خاک میشود و به گیاه آسیب میزند.
- پیت ماس یک محیط استریل و بهداشتی را فراهم میکند و بیماری یا علفهای هرز را جذب نمیکند.
- سطح pH پیت ماس کمی اسیدی است. گیاهانی که محیطی اسیدی دوست دارند از وجود این ماده لذت میبرند.
معایب پیت ماس
مانند هر چیز دیگری این محصول معایبی نیز دارد:
- بزرگترین مشکل آن این است که گران است.
- مشکل دیگر پیت ماس ارزش غذایی آن است. این ماده مواد مغذی کمی در خود دارد. البته کمی میکروارگانیسم مفید در این ماده وجود دارد. میزان مواد مغذی در این خاک صفر نیست اما زیاد هم نیست.
- اسیدی بودن این ماده همانقدر که میتواند یک مزیت باشد میتواند یک ایراد نیز باشد زیرا تمام گیاهان این محیط را دوست ندارد و ممکن است از آن آسیب ببینند.
- پیت ماس مادهای ارگانیک است و تجدید پذیر نیست و برداشت آن میتواند به محیط زیست آسیب بزند.
استفاده از پیت ماس
حالا که معایب و مزایای پیت ماس را فهمیدیم باید بدانیم چطور از این ماده میشود استفاده کرد.
- از این ماده میتوان در باغچه یا گلدان استفاده کرد.
- این ماده برای کاشت بذرهای جدید بسیار مناسب است. پیت ماس استریل و همگن است. این شرایط برای رشد یک بذر جدید عالی است
- پیت ماس همچنین میتواند برای اصلاح خاک استفاده شود. میتوان این ماده را به خاکهای خشک و شنی اضافه کرد تا میزان نگهداری رطوبت را بیشتر کند همچنین زهکشی خاک را بهبود میبخشد.
- پیت ماس برای استفاده در باغچههای سبزیجات که خیسی یا خشکی بیش از حد باعث آسیب به گیاهان میشود، عالی است.
- پیت ماس حاوی مقدار زیادی کربن است که میتواند یک منبع خوب برای تودههای کمپوست باشد.
- این ماده pH اسیدی دارد و برای گیاهانی که محیطی اسیدی دوست دارند مانند بلوبری یا کاملیا مناسب است. اگر گیاه محیطی قلیایی دوست دارد باید همراه کمپوست استفاده کرد.
- از پیت ماس نباید به تنهایی در گلدان استفاده کرد. بهتر است این ماده با مواد دیگر ترکیب شود تا جایی که یک سوم یا دو سوم ترکیب نهایی را تشکیل دهد.
کوکوپیت
یکی دیگر از انواع کود برای رشد گیاهان، کوکوپیت است.
تا به حال به پوسته نارگیل دقت کردهاید؟ این پوسته الیافی رشته مانند دارد که اساس کوکوپیت را تشکیل میدهد. این الیاف به شکلهای مختلفی برای کاشت گیاهان و به عنوان کود استفاده میشود.
کوکوپیت چیست؟
تهیه و استفاده خاک آماده گلدان بسیار ساده است اما اشکالاتی نیز دارد. این خاک معمولا به خوبی خشک نمیشود و معمولا حاوی ذغال سنگ است که استخراج آن به محیط زیست صدمه میزند. به جای این خاک آماده میتوان از خاک کوکوپیت استفاده کرد.
پرورش گیاهان در این نوع خاک که در واقع حاصل بازیافت یک ماده بی مصرف بوده است، مزایای زیادی دارد.
کوکوپیت در واقعا از داخل پوسته نارگیل ساخته میشود و به صورت طبیعی ضد قارچ است. از کوکوپیت میتوان برای اصلاح خاک، آبکشت یا خاک گلدان استفاده کرد.
این محصول باعث افزایش میزان نگهداری آب و جریان هوا میشود و باعث جلوگیری از تشکیل قارچ میشود.
کوکوپیت بسیار دوستدار محیط زیست است زیرا قابل استفاده مجدد است.
کافی است آن را آبکشی و خشک کنید تا دوباره قابل استفاده شود. در مقایسه بین کوکوپیت و خاک معمولی، کوکوپیت آب بیشتری در خود نگه میدارد و به آرامی آن را تخلیه میکند.
انواع کوکوپیت
این نوع خاک را میتوان در شکلهای مختلفی پیدا کرد:
- برخی از آنها به صورت مکعبهای فشرده پیدا کنید که باید در آب خیس کنید تا باز شوند.
- این محصول را میتوانید به صورت پودر نیز تهیه کنید که برای پرورش گیاهانی مانند سرخس، آنتوریوم و ارکیده بسیار مناسب است.
- نوع دیگری از این خاک به اسم کوکوفیبر وجود دارد که با خاک معمولی مخلوط میشود تا بتواند جریان هوای ریشه را تامین کند.
- نوع دیگر آن به نام کوکو چیپس میتواند آب را در خود ذخیره کند تا به آرامی در خاک رها شود.
- ترکیبی از این موارد میتواند فضای مناسبی برای رشد انواع گیاهان فراهم کند.
استفاده از کوکوپیت
کوکوپیت معمولا به صورت مکعبهای فشرده وجود دارد. این مکعبها الیاف نارگیلی هستند که آسیاب شده و تحت فشار قرار گرفتهاند و باید قبل از استفاده از حالت فشرده در بیایند.
باید بدانید که هر مکعب کوکوپیت میتواند پنج یا شش برابر شود پس باید مواظب باشید چه مقدار از آن را نیاز دارید.
کافی است یک مکعب را خرد کنید و در مقداری آب مخلوط کنید و هم بزنید.
اگر ترکیب به دست آمده خیلی خشک بود میتوانید بازهم به آن آب اضافه کنید و اگر ترکیب نهایی به اندازهای کافی خیس و مرطوب بود دیگر آب اضافه نکنید.
بهتر است این پروسه را هر ده دقیقه تکرار کنید تا مطمئن شوید که تمام مکعب باز شده و آب به همه بخشهای کوکوپیت رسیده و چیزی خشک نمانده است.
استفاده از کوکوپیت در باغچه
کوکوپیت را میتوان مستقیما در باغچه استفاده کرد تا نگهداری آب و جریان هوا را بهبود بخشد و همچنین از ایجاد قارچها جلوگیری کند.
همچنین میتوان از این محصول به عنوان مالچ در اطراف گیاهان استفاده کرد تا رطوبت خاک حفظ شود و جلوی رشد علفهای هرز گرفته شود.
استفاده از کوکوپیت در گلدان
کوکوپیت را میتوان به تنهایی در گلدان استفاده کرد. کافی است گلدان را با آن پر کنید و سه سانت از لبه بالای گلدان فاصله بگذارید.
اگر میخواهید برای طولانی مدت گیاهی را نگه دارید باید خاک و کود نیز به کوکوپیت اضافه کنید.
برای اینکار بهتر است کوکوپیت را به نسبت یک چهارم به خاک اضافه کنید.
با اضافه کردن سه سانت کوکوپیت به سطح بالایی خاک میتوانید نگهداری رطوبت را بیشتر کنید.
از کوکوپیت به تنهایی میتوان به عنوان بستری برای رشد بذرها نیز استفاده کرد و زمانی که بذرها جوانه زد آنها را به گلدان منتقل کرد.
مقایسه کوکوپیت و پیت ماس
پیت ماس یک خاک عالی برای باغبانی نیست. برای تهیه پیت ماس باید به سراغ استخراج آن از باتلاقها رفت و استخراج آن به محیط زیست صدمه میزدند.
کوکوپیت مزایای بیشتری نسبت به پیت ماس دارد. این خاک ظرفیت نگهداری آب بیشتری دارد، هوادهی بهتری انجام میدهد و دربرابر آفات، بیماریها و علفهای هرز مقاوم است و این خاک همچنین یک pH طبیعی دارد و مانند پیت ماس اسیدی نیست.
تجزیه کوکوپیت بسیار آهستهتر از پیت ماس رخ میدهد و طول عمر بیشتری دارد.
آیا کود گیاهان میتواند سبب ایجاد مسمومیت در انسانها و حیوانات خانگی شود؟
بله. غذای گیاهان، که ما آن را با نام کود میشناسیم، به طور گسترده در خانهها و باغها مورد استفاده قرار میگیرد. کودها گیاه را سالم نگه داشته و به آنها کمک میکنند تا رشد سریعتر و بهتری داشته باشند. اما اگر کودها توسط انسانها و حیوانات خانگی استنشاق شده و یا به طور تصادفی خورده شوند، میتوانند خطرناک باشند.
استفاده از کود برای گیاهان غیرخوراکی کاملا بیخطر است، اما در این صورت هم باید نسبت به محل و چگونگی انبار کردن باقیمانده کودها نهایت دقت را داشته باشید. اگر میخواهید به گیاهان خوراکی کود بدهید، باید احتیاط بیشتری بکنید.
در این شرایط، نوشتههای روی کودها را با دقت بخوانید. سپس نحوه صحیح کوددهی آنها را یاد بگیرید. میتوانید این اطلاعات را از فروشندگان یا متخصصین این حوزه بدست بیاورید.
بر طبق گزارشات سازمان ملی کنترل مسمومیت کشور آمریکا، در سال ۲۰۱۴ حدود هزار و پانصد مورد مسمومیت توسط کود گیاهان آپارتمانی به ثبت رسیده است! اگر بخواهیم مسمومیت ناشی از کودهای گیاهان غیرآپارتمانی و کودهای ناشناخته را نیز در نظر بگیریم، این عدد به پنج هزار نفر میرسد. متاسفانه اغلب افراد دچار این مسمومیتها، کودکان زیر ۵ سال بودهاند.
اگر تماس فیزیکی با کود داشتهاید، شاید این عوارض را داشته باشید:
- قرمزی پوست
- احساس سوختگی در محل تماس
- خارش
- سوختن بینی، چشمها یا گلو
اگر کود را بخورید، احتمالا این عوارض را تجربه خواهید کرد:
- آبی شدن بخشهایی از بدن (مانند نوک انگشتان، لبها و یا دستها) به علت کمبود اکسیژن
- سرگیجه
- غش کردن
- فشار خون پایین
- تشنج
- کوتاهی نفسها
- احساس درد یا ناراحتی در ناحیه شکمی
اگر عوارض بالا را داشتید، بلافاصله با اورژانس به شماره ۱۱۵ تماس بگیرید. باید از آنها درخواست کمکهای پزشکی بکنید. حتما این موارد را به آنها انتقال دهید:
- نوع کودی که مصرف کردید
- نوع مصرف. مانند استنشاق، برخورد با زخم و سطوح مختلف پوست، خوردن و …
- چه مقداری از کود را مصرف کردید
- چه زمانی این حادثه رخ داد
در صورت استنشاق کود، بلافاصله به هوای آزاد بروید و نفس بکشید.
اگر کود بر چشمها یا پوست شما ریخت، ناحیه تماس را حداقل به مدت ۱۵ دقیقه با آب بشویید.
اگر کود را خوردهاید، سعی نکنید که آن را بالا بیاورید؛ مگر اینکه پزشکان از شما چنین درخواستی داشته باشند.
در این موقعیت باید آب و شیر بخورید، البته اگر مامورین اورژانس شما را از آن منع نکنند.
اگر حالت تهوع دارید و یا در حال بالا آوردن هستید، هرگز چیزی ننوشید. زیرا سبب خفگی خواهد شد.
در مجموع در این مطلب سعی کردیم، از انواع کود مناسب رشد گیاهان اطلاعات لازم را در اختیار شما گذاشته باشیم؛ اما چنانچه در حین خواندن، سوالی به ذهنتان رسیده است اما پاسخ آن را نیافتهاید یا نیاز به مشاوره گیاه دارید، از طریق بخش نظرات زیر همین مطلب سوالات خود را با کارشناسان گُلسِتان درمیان بگذارید تا در اسرع وقت به آن پاسخ دهند.
اعداد نوشته شده بر روی کودها، نمایانگر چه هستند؟
نیتروژن، فسفر و پتاسیم سه عنصر اصلی هستند که تمام گیاهان به آنها نیاز دارند. در واقع آن عددهای متوالی که بر روی بسته بندی کود خود میبینید، نسبت این سه عنصر در کود را بیان میکند.
برای مثال، یک کود کامل چندمنظوره که با اعداد ۲۰-۲۰-۲۰ شناخته میشود، بیانگر این است که هر کدام از عنصرهای شیمیایی نیتروژن، فسفر و پتاسیم ۲۰ درصد از فرمول کلی کود را تشکیل دادهاند. (آن ۴۰ درصد باقی مانده نیز حاوی موادی مانند الیاف و سایر عناصر کمیاب دیگر است.)
درصد این عناصر بسته به نوع کاربرد کود فرق میکند تا بتواند پاسخگوی تمام نیازهای مختلف گیاهان باشد.
اگر به دنبال کودی برای بهبود گلدهی گیاه خود هستید، به ترکیبی همچون کود ۱۵-۳۰-۱۵ نیاز دارید، زیرا غنی از فسفر است. فسفر گلدهی را بسیار تقویت میکند.
اگر میخواهید باغچه خود را سرسبز و باطراوت کنید، مخلوطی مثل ۴-۶-۲۵ دارای مقادیر بالای نیتروژن بوده و به خوبی مقصود شما را برآورده خواهد کرد.
بسیاری از کودها برای نوع خاصی از گیاهان ساخته شدهاند؛ مانند رزها، پیاز گلها، و یا سبزیجات. حتما قبل از انتخاب، عدد N-P-K را چک کنید.
گاهی اوقات میتوانید نزدیکترین اعداد به کود موردنظر خود را در بین کودهای متعادل (مانند ۲۰-۲۰-۲۰) پیدا کنید؛ با این تفاوت که معمولا هزینه کمتری پرداخت خواهید کرد.بجز نیتروژن، فسفر و پتاسیم، چه عناصر دیگری در کودهای شیمیایی وجود دارند؟
علاوه بر این سه عنصر، اغلب کودها حاوی سایر عناصر ضروری برای رشد گیاه نیز هستند. بعضی از این عناصر کمیاب، از بقیه عنصرها اهمیت بیشتری دارند؛ اما با این وجود همه آنها به نوبه خود نقش قابل توجهی در سلامت و تقویت گیاه ایفا میکنند. اصلیترین عناصر ثانویه کلسیم، منیزیم، آهن، مس، منگنز، زینک، مولیبدن، بور و گوگرد هستند.
البته میتوانید هر کدام از اینها را به صورت جداگانه تهیه کنید. اگر مقدار هر کدام از این عناصر در گیاه کم شود، علائم ویژهای به همراه خواهد داشت.
برای مثال کمبود آهن، سبب کلروسیس (برگهای زرد با رگه سبز) میشود؛
اتفاقی که به راحتی با اضافه کردن مقداری چنگاله آهن برطرف خواهد شد. به همین علت گاهی اوقات باید آنها را به صورت تکی خریداری کرده و برای درمان گیاه استفاده کنید.آیا میتوان در فصل پاییز و زمستان به کوددهی گیاهان آپارتمانی ادامه داد؟
لزومی برای کوددهی گیاهان آپارتمانی در این فصول سرد وجود ندارد. اما اگر به دلایلی تمایل دارید این کار را انجام دهید، نکات زیر را فراموش نکنید:
حدودا ۸ هفته قبل از فرا رسیدن سرمای اصلی پاییزی، مقدار و دفعات کوددهی را کاهش دهید.
حدودا در میانه مهر ماه، مقدار کودی را که همیشه به گیاه میدادید نصف کنید و بین هر بار، فاصله بیشتری ایجاد کنید. تقریبا تا رسیدن زمستان، نهایت ۳ بار به گیاه کود بدهید.
اما با آمدن فصل زمستان، دیگر فضایی برای کوددهی وجود نخواهد داشت. در این فصل، گیاهان آپارتمانی دیگر در دوره رشد فعال خود نیستند و کاملا در حالت خفتگی به سر میبرند. بنابراین هرگز نباید کودی دریافت نکنند زیرا این کار سبب سوختن گیاه و قهوهای شدن برگها خواهد شد.چه نکاتی برای کوددهی گیاهان آپارتمانی در فصل بهار و تابستان وجود دارد؟
اگرچه هر گیاهی چرخه رشد متفاوتی دارد و باید متناسب با همان عمل کنید، اما میتوان فرمولی کلی برای این مسئله ارائه کرد:
کوددهی را حدودا ۸ هفته قبل از آخرین موج سرمای بهاری آغاز کنید. برای مثال اگر احتمال باقی ماندن سرما در بهار تا ۳۰ فروردین باشد، بهتر است کوددهی را در اواسط اسفند آغاز کنید. این دقیقا زمانی است که روزها به طور واضحی طولانیتر شدهاند و گیاه از حالت نیمه خفتگی به حالت رشد فعال ورود میکند
کوددهی سه نوبت اول، باید در نصف قدرت توصیه شده کود انجام شود.
اگر کود شما گرانوله و جامد است، نصف مقدار نوشته شده بر روی بسته بندی را استفاده کنید.
اگر کود مایع مخصوص گیاهان آپارتمانی است، آن را تا نصف قدرت اصلی رقیق کنید. علت این است که کوددهیهای نخستین، هنگامی صورت میگیرد که گیاه صرفا در حال گرم کردن خود برای آغاز رشد است. به همین دلیل به مقدار بسیار بالایی از عناصر ضروری نیاز نخواهد داشت.
با رسیدن فصل گرم تابستان، وقت آن است که دفعات کوددهی را افزایش دهید.
در این فصل، دقیقا طبق توصیهها و دستورات نوشته شده بر روی کود انتخابی خود عمل کنید:
۱- کودهای مایع، در دفعات بیشتری استفاده میشوند. برای مثال، یک هفته در میان یا ماهیانه.
۲- کودهای گرانوله، کمتر مصرف میشوند. شاید یک ماه در میان یا ماهی یکبار.
۳- کودهی هوشمند (با رهایش آرام) در طی زمان میشکنند و عناصر خود را در مقادیر کم به گیاه میدهند، اما در مدتی طولانی. هر بار استفاده از این کود، میتواند نیاز گیاهان را تا ۴-۳ ماه تامین کند.
برگرفته از سایت گل فروشی گلستان